W opublikowanej niedawno przez Wydawnictwo Augistana książce "Niosła mnie radość służby. Wspomnienia z czasów przemian" autorstwa bpa Jana Szarka znajduje się rozdział traktujący o obchodzach 50. rocznicy śmierci bpa Juliusza Burschego w Berlinie w 1992 roku. W ramach obchodów rocznicy ówczesny biskup polskiego kościła Ewangelicko-Augsburskiego wygłosił kazanie w kaplicy obozowej byłego obozu Sachenhausen. Natomiast w siedzibie dawnego tzw. kościelnego wydziału zagranicznego, który w latach międzywojennych zajmował się sprawami mniejszości niemieckiej w Polsce odbyło się seminarum poświęcone postaci Juliusza Burschego i próbie oceny jego działalności jak zwierzchnika kościoła ewangelicko-augsburskiego w II RP. Było to pierwsze tego typu po wojnie spotkanie w którym uczestniczyli przedstawiciele Kościołów Polski i Niemiec.
Jak odnotowuje autor droga do tego spotkania była długa i niełatwa. Cytuje wspomnienia biskupa Kościoła Ewangelickiego - Unijnego Martian Krusego z wizyty w Polsce w 1978 roku, który zwrócił na tę kwestię uwagę: "(...) zostałem zapytany czy w ramach pojednania polsko-niemieckiego nie należałoby się zająć sprawą bpa Juliusza Burschego jako męczennika Trzeciej Rzeszy. To pytanie uświadomiło mi, jak trudna jest droga do pojednania naszych Kościołów na przykładzie konkretnej osoby (...) Muszę się przyznać, że sprawa Burschego i jego śmierci w naszych kręgach kościelnych została zapomniana" (Martin Kruse, Es kam immer anderes: Erinnerungen eines Bischofs, 2010 s.265). Po stronie niemieckiej następowały jednak inicjatywy służące przywracaniu pamięci o biskipie Burche. Biskup Szarek przywołuje postać księdza niemieckiego Axela Luthera, który zaprzyjaźnił się z nieżyjącym już ks. Andrzejem Hauptmanem. Razem odszukali w muzeum obozu Sachsenhausen-Oranienburg celę gdzie osadzony był biskup a następnie włączyli się do przygotowania ww. sesji naukowej.
W ramach części naukowej wygłoszone zostały dwa referaty - prof. dr Werner Jochman - Juliusz Bursche 1862-1942 oraz ks. prof. Jerzy Gryniakow - Ku pamięci biskupa Julisza Burschego. W drugim z wystąpień padły następujące słowa wzywające do pojednania - "niech jego (ks. bpa Bursche) nazwisko nie zostanie przez odchodzące i przychodzące zapomniane. Niech jego nazwisko nie dzieli Polaków i Niemców, przeciwinie - inspiruje do zastanowienia, do współdziałania i przeciwstawiania się wszelkiej nietolerancji i poniżaniu inych narodów".
Kolejnego dnia sypozjum odbyło się nabożeństwo w kaplicy ekumenicznej na terenie obozu. Kazania wygłosili bp Szarek oraz wspomniany już bp Martin Kruse, którego słowa warto tu przytoczyć: "Oto, tu, na tym miejscu, po piędziesięciu latach, chrześcijanie z Polski i Niemiec wspólnie wyznajemy: tak Boża moc objawiła się w sądzie i w łasce, a Ty, Panie, dałeś nam nowy początek. Tyś jest moją mocą, moim psalmem i zbawieniem. Ty podarowałeś nam pojednanie, mimo naszej winy i nieposłuszeństwa". (M.Kruse, Gedanken an Bishof dr Julius Bursche, Berlin 1993, s.43).
W celi gdzie osadzony był biskup Bursche odsłonięto tablicę o następującej treści w dwóch językach: "Dla upamiętnienia dr. Juliusza Burschego 19 września 1862 - 20 lutego 2942, biskupa Kościoła Ewangelicko - Augsburskiego w RP, więźnia KZ Sachsenhausen. Zmarł jako ofiara narodowosocjalistycznych prześladowań. Ewangelicki Kościół Unijny, Ewangelicko - Augsburski Kościół w Polsce, Ewangelicki Kościół w Berlinie-Branderburgii".
W opinii bpa Szarka sympozjum "odbiło się wielkim echem w Niemczech i w Polsce, przyczyniło się także do zmiany jego (bpa Burschego) wizerunku, dotychczas w Niemczech znanego tylko z opinii jego politycznych krytyków i przeciwników. Dzięki procesowi pojednania mogliśmy po latach, także jako Kościoły, wspólnie przypomnieć biskupa męczennika, poddać refleksji jego sylwetkę, myśl i postawę oraz wybaczyć sobie wzajemnie w duchu Chrystowej Ewangelii".
Relacja bpa Szarka z sympozium, które odbyło się 24 lat temu w Niemczech, jest bardzo ważnym świadectwem historycznym. Konferencja naukowa, nabożeństwo oraz odsłonięcie tablicy w celi gdzie więziony był biskup Bursche w sposób symboliczny ale i faktyczny przyczyniły się do zamknięcia pewenego rozdziału w relacjach pomiędzy polskimi i niemieckimi luteranami oraz stworzyły podstawy do rozwijania nowego etapu współpracy między kościołami.
(Dygresja: na sympozium rodzinę biskupa J.Bursche reprezentowali wnuk Tadeusz Wegener, wnuczka Maria Bursche oraz prawnuk Juliusz Gardawski).
W książce bpa Szarka odnaleźć można dużo więcej interesujących hisorii związanych z jego służbą w ciekawych i pod wieloma względami przełomowych latach 90. Książkę można zakupić m.in. w księgarni internetowej Wydawnictwa Augustana:
http://www.ksiegarnia.augustana.pl/?module=sh_product&action=product_info&espr_id=5c388